MADEN ATIKLARI KARAKTERİZASYONU
Asit Kaya Drenajı (AKD), madencilik ve inşaat faaliyetleri sırasında sülfür içeren kaya ve minerallerin su ve oksijenle temas etmesi sonucu ortaya çıkan asidik suyun drenajıdır. Bu süreç, çevresel olarak zararlı etkilere yol açabilir ve su kaynaklarına zarar verebilir. AKD, genellikle maden sahalarında ve taş ocaklarında önemli bir sorun olarak karşımıza çıkar.
Asit Kaya Drenajı Nasıl Oluşur?
Asit kaya drenajı, kayaçların içinde bulunan sülfür mineralleri (örneğin pirit - FeS₂) su ve oksijenle etkileşime girdiğinde başlar. Bu süreç sonucunda sülfürik asit (H₂SO₄) ve çözünmüş metal iyonları ortaya çıkar:
Kimyasal Reaksiyon: 4FeS2(pirit)+15O2+14H2O→4Fe(OH)3+8H2SO44 FeS₂ (pirit) + 15 O₂ + 14 H₂O → 4 Fe(OH)₃ + 8 H₂SO₄4FeS2(pirit)+15O2+14H2O→4Fe(OH)3+8H2SO4
Bu reaksiyon, oksijen ve suyun varlığında sülfür minerallerinin oksitlenmesiyle asidik drenaj suyunun oluşmasına neden olur. Sülfürik asit oluştuğunda, çevredeki metaller (örneğin demir, bakır, çinko, kurşun) suya karışarak ağır metal kirliliği yaratır.
Asit Kaya Drenajının Çevresel Etkileri
AKD, hem su kaynaklarına hem de karasal ekosistemlere ciddi zararlar verebilir:
-
Su Kirliliği: Asit kaya drenajı, yer altı ve yer üstü su kaynaklarını kirletebilir. Asidik su, balık ve diğer sucul canlılar için ölümcül olabilir ve içme suyu kalitesini düşürebilir.
-
Ağır Metal Birikimi: Asitli su, metallerin çözünürlüğünü artırır ve su kütlelerine zehirli ağır metallerin karışmasına neden olabilir. Bu, ekosistemler üzerinde toksik etkilere yol açar.
-
Toprak Bozulması: Asidik su, toprak yapısını bozarak bitkilerin büyümesini olumsuz etkileyebilir. Verimli toprakların asitlenmesi bitki örtüsünün kaybına yol açar.
Statik Testler
Asit-Baz Muhasebesi
Net nötralizasyon potansiyeli (NNP) ; Statik test olarak da adlandırılan asit-baz muhasebesi bir kaya kütlesinin asit kaya drenajı üretme veya asit üretme ve nötralize etme yeteneğini temsil eden net bir nötralizasyon potansiyelini (NNP) hesaplar. TS EN 15875 standardı referans alınarak analizler gerçekleştirilir.
Karbon-Kükürt ve Kükürt Türlerinin Belirlenmesi
Kükürt barındıran baskın mineraller sülfür ve sülfatlardır. Her mineral tipinin oranının ayırt edilmesi genellikle cevher ve atık kayaların çevresel ve metalurjik karakterizasyonunun önemli bir parçasıdır. Sülfatlar yüzey koşullarında bozulma sırasında asit üretmezken, sülfitler aynı koşullar altında asit oluşturur. Cevherle ilişkili sülfitler, siyanürün altın sızdırmak için kullanıldığı ve sülfür minerallerinin reaktifleri kullanmak için rekabet ettiği gibi hidrometalurjik işlemeyi de etkileyebilir.
Karbon ve Kükürt analizleri ASTM E 1915 standarı referans alınarak gerçekleştirilir.
Kinetik Nem Hücresi Testi
Laboratuvarımızda, son teknolojiye sahip kontrollü bir laboratuvar ortamında maden atıkları ve pasaların yerinde aşınmasını simüle etmek için tasarlanmıştır. Kesintisiz minimum 20 hafta boyunca haftalık izlemeler ASTM D 5744-13 standardı üzerinden gerçekleştirilir.